Prefabrik kelimesinin teknik taraflarından çok bize neyi ifade ettiği, anlamı, dünyadaki tarihi ve Türkiye’deki durumu ile ilgi bilgi vermek istedik. Teknik özelliklerini ve hazır yapıların avantajlarını daha sonraki yazılarımızda anlatacağız.

Kelime Olarak Prefabrik Nedir?

Temel olarak prefabrikasyon teriminin yaygın halidir. Bilindiğinin aksine konusu sadece yapı olmayan, esasen bir proje doğrultusunda fabrikada hazırlanarak daha sonra kullanım yerinde montaj edilerek işletmeye alınan ve oradan sökülüp tekrar başka yere kurulmaya imkân veren her türlü yapısal, mimari, üretim tesisi, servisi elamanları vb. araçlar bu teriminin altındadır. Ön üretimli evler ve yapılar dışında en bilinen kullanım alanlarından birisi beton santralleridir.

Sektörel Olarak Prefabrik Nedir?

Prefabrik yapılar, hazır evler ya da yalnızca adıyla anılan yapı türüdür. İngilizcede prefabricated, prefab, prefabricated homes, prefabricated building gibi terimlerle ifade edilmektedir.

Genel olarak fabrikada parçalar halinde üretilen, kurulacağı yere sevk edilen ve yerinde montaj ile diğer işleri tamamlandıktan sonra kullanıma hazır hale gelen hazır yapı sistemleri olarak adlandırılabilir.

Konteynerler, çelik konstrüksiyon yapılar, fabrika binaları, depolar, hangarlar vb. gibi birçok yapı sistemi genel olarak prefabrik sektörü ve terimi altında toplanmaktadır.

Prefabrik Tarihi

Bu hazır yapı sitemi aslında çok yeni bir sistem değildir, çok eski zamanlardan beri kullanılan bir yöntemdir. Örneğin bir iddiaya göre dünyanın bilenen en eski mühendislik çalışmalarında M.Ö. 3800 yılında İngiltere’de yapılan bir karayolunda önceden fabrikada hazırlanmış kerestelerin kullanıldığı söylenmektedir. Modern anlamda ilk hazır evlerin ise 16. yy. da Hindistan’da yapıldığı kayıtlarda geçmektedir. Muhtemelen o dönemde yapılan evler daha çok ahşap malzemeler ile atölyelerde hazırlanıp yerinde kuruluyordu. 19. yy. sonrası ön üretimli evlerin daha moderne ve günümüze yakınlaştığı dönem olarak adlandırılabilir. 1855 Kırım Savaşı boyunca, bir İngiliz Mühendis olan Isambard Kingdom Brunel prefabrik hastane yapılmasını komisyona önerdi. Kabul edilmesi sonucunda Renkioi Hospital adlı ön üretimli hastane fabrikator William Eassie tarafından yapıldı ve gemi yoluyla bölgeye sevk edildi. Bu yapılan hazır yapı hastane 1856 Mart ayından 1857 Eylül ayına kadar kullanıldı ve bu hastanenin o bölgede olması sayesinde ölüm oranları %42’den %3,5’e indi. 19 .yy. sonrası dünyanın birçok ülkesinde, birçok projede hazır yapılar artan oranlarla kullanılmaya ve kendine yer bulmaya devam etti.

Bugünün modern ön üretimli yapıları artık daha ağırlıklı çelik konstrüksiyon, tamamen sökülüp takılmaya uygun, daha estetik, uygun fiyatlı prefabrik evler olarak ortaya çıkmıştır. Zaman içerisinde gelişen teknolojiler, makine altyapısı ve yeni imkanlar sayesinde bugün çok şık ve modern evler üretilmektedir.

Türkiye’de Prefabrik Sektörü

Sektör Türkiye’de daha çok 1970’ler sonrası oluşmaya başlandı denilebilir. 1980 sonrası hafif yapılar şirketleri kurulmaya başladı. KolayPrefabrik.com kurucuları 1987’de kurulan kök firmaları ile çeyrek yüzyıldan fazla bir tecrübeyi taşımaktadırlar. Aslında 90’lara kadar Türkiye’de hazır yapı şirketleri çok fazla halk tarafından bilinirdi diyemeyiz. Üzücü 17 Ağustos 99 Sakarya Depremi sonrası oluşan ciddi barınma ihtiyacı sektörün halk arasında tanınmasına neden oldu. Bundan sonraki dönemde ön üretimli hazır yapılar artık insanlar tarafından daha bilenen ve talebi olan bir ürün halini aldı. 2000’li yılların başından günümüze kadar Türkiye’de sektör firmaları gelişmeye devam etmektedir.

Neden Prefabrik?

Bahsedildiği gibi Prefabrik bir tür yapı sistemidir, peki neden tercih edilmelidir, hazır evlerin avantajları nelerdir?

Geniş bir konu olduğundan başka bir yazımıza bırakalım, görüşmek üzere…